Trening koni sportowych stanowi dla nich duże obciążenie zarówno fizyczne, jak i psychiczne, przy czym nie zawsze idzie ono w parze z rozwojem ich możliwości w sporcie. Zwłaszcza zbyt duże psychiczne obciążenie hamuje ten rozwój.

Wymuszony, często niewłaściwymi metodami, wysiłek wywiera negatywne piętno na procesach adaptacji organizmu. W tej sytuacji coraz więcej specjalistów z pobudek zarówno praktycznych, jak i humanistycznych szuka coraz doskonalszych metod szkolenia, treningu i powodowania koniem, zgodnych z jego naturą, psy­chiką i rozwojem.

W ostatnich latach do skarbnicy wiedzy hipologicznej dużo wnieśli:

- Monty Roberts, którego metody sięgają instynktu stad­nego i zasad porozumiewania się koni między sobą,

- oraz Pat Parelli, który zaproponował bezstresową metodę układania tych zwierząt.

Kierując się powyższymi przesłankami, podjąłem próbę przedstawienia czytelnikom wybranych zagadnień z psychologii zwierząt ze szczególnym uwzględnieniem możliwości wykorzysta­nia ich w praktyce jeździeckiej. Z tej przyczyny zaprezentowałem również swoje prace nad stresem emocjonalnym i adaptacją koni sportowych do zwiększonego wysiłku. Prowadziłem je pod kierownictwem prof. J. F. Bobylewa, pełniącego wówczas funkcję przewodniczącego Komisji Weterynaryjnej Międzynarodowej Federacji Jeździeckiej.

 Mam nadzieję, ze zwolennicy zarówno naturalnych, jak i klasycznych metod szkolenia koni znajdą w mojej książce interesujące ich informacje, które pomogą im lepiej rozumieć konie i ulepszyć dotychczasowe postępowanie z nimi, a zatem również doskonalić własną drogę współpracy z tymi szlachetnymi zwierzętami.

Spis treści:

Przedmowa

Wprowadzenie

ROZDZIAŁ 1 - Filogeneza psychiki koni

• Ewolucja koniowatych
• Z nastaniem cywilizacji
• Mechanizmy regulacji zachowania

ROZDZIAŁ 2 - Szkolenie i powodowanie

• Wzmocnienie - nagroda
  • Teoria
  • Praktyka
  • O karze i karaniu
    • Teoria
    • Praktyka
    • Nasilanie słabnących reakcji
    • Powodowane zachowanie
    • Prowadzenie w tańcu
    • Rozluźnienie

ROZDZIAŁ 3 - Ważne w szkoleniu jeźdźców

• Umiejętność spostrzegania i reagowania
• Nieświadome działania i ich skutki
• Granice obciążeń psychicznych koni

ROZDZIAŁ 4 - Psychologia indywidualnych zachowań konia

• Temperament a zachowanie
• Charakter a zachowanie
• Indywidualność w świetle doboru naturalnego
• Określanie cech temperamentu

ROZDZIAŁ 5 - Proces uczenia

• Uczenie się przewidywalnych sygnałów - warunkowanie klasyczne
  • Szybkość warunkowania
  • Generalizacja bodźca
  • Różnicowanie bodźców
  • Warunkowanie awersyjne i warunkowanie emocji
  • Wygasanie i samoistne odnowienie
  • Odwarunkowanie
  • Blokowanie
  • Warunkowanie wyższego rzędu
  • Uczenie się przez poznawanie skutków zachowań - warunkowanie sprawcze
    • Zachowanie i wzmocnienie
    • Karanie
    • Wyuczona bezradność
    • Kształtowanie zachowań
    • Rozkłady wzmocnień
    • Skutki przypadkowych wzmocnień
    • Zachowania specyficzne dla gatunku
    • Współdziałanie warunkowania klasycznego i sprawczego
      • Warunkowe nasilanie i osłabianie reakcji sprawczych
      • Zbieżność trójczłonowa
      • Dwuczynnikowa teoria reakcji unikania
      • Kierowanie zachowaniem zwierząt

ROZDZIAŁ 6 - Emocje a rozwój możliwości

• Procesy adaptacji
• Emocjonalna reaktywność
• Emocje i zdolność do pracy
  • Emocje podczas treningu
  • Emocje przedstartowe
  • Treningowe obciążenia koni sportowych
  • Aktywność SAS w stanie spoczynku
  • Podsumowanie

Zakończenie

Bibliografia